นั่งนานจนรากงอก – หลายคนคงเคยโดนข้อหานี้กันบ้าง แต่อเมริกากำลังโดนหนักกว่าที่เคยเพราะจากผลการศึกษาล่าสุดที่บอกว่าชาวอเมริกันใช้เวลาไปกับการนั่งมากขึ้นในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา แถมนั่งนานไปกับการใช้เวลาดูโทรทัศน์กับเล่นโทรศัพท์มือถือ

งานวิจัยที่เผยแพร่ใน Journal of the American Medical Association ระบุว่า คนอเมริกันทุกกลุ่มอายุใช้เวลานั่งนานขึ้นอีกวันละหนึ่งชั่วโมงในช่วงระหว่างปี 2007-2016 โดยกลุ่มวัยรุ่นนั่งนานกว่ากลุ่มอื่นๆ โดยเพิ่มขึ้นจาก 7 ชั่วโมงเป็นวันละ 8.2 ชั่วโมง ส่วนกลุ่มผู้ใหญ่เพิ่มขึ้นจากวันละ 5 ชั่วโมงไปเป็นวันละ 6.4 ชั่วโมง

ดร.หยิน เฉา (Yin Cao) ผู้ช่วยศาสตราจารย์ด้านวิทยาศาสตร์สาธารณสุขจากมหาวิทยาลัยวอชิงตัน เซนต์หลุยส์ (Washington University in St. Louis) ผู้เขียนผลการศึกษาชิ้นนี้ บอกว่า สิ่งที่น่ากังวลอย่างมากคือความเสี่ยงด้านสุขภาพที่จะมาพร้อมกับเวลานั่งแช่ของทุกกลุ่มอายุที่เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ

ทีวี+สมาร์ทโฟน: เหตุผลของการนั่งแช่

จากผลการวิจัย คนอเมริกันใช้เวลานั่งดูโทรทัศน์หรือวิดีโอวันละ 3 ชั่วโมงหรือมากกว่านั้น

“อย่างไรก็ตาม โทรทัศน์ไม่ได้อยู่เบื้องหลังตัวเลขชั่วโมงการนั่งที่เพิ่มขึ้น” ดร.เฉาบอก เพราะช่วงเวลาที่คนส่วนใหญ่ใช้ไปกับการดูโทรทัศน์นั้นคงที่มาตลอด 15 ปีที่ผ่านมา แต่ขณะเดียวกัน ผู้คนนั่งกันนานขึ้นเพราะง่วนอยู่กับการคลิกเมาส์คอมพิวเตอร์มากกว่า

“เมื่อดูจากการใช้งานคอมพิวเตอร์ที่นอกเหนือจากเวลาเรียนหรือทำงาน เราจะเห็นว่าปริมาณเวลาของทุกกลุ่มอายุเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว”

ในปี 2016 เด็กๆ 56 เปอร์เซ็นต์ใช้เวลา 1 ชั่วโมงหรือมากกว่าไปกับการนั่งหน้าคอมนอกเวลาเรียน เทียบกับปี 2001 ที่มี 43 เปอร์เซ็นต์ ส่วนตัวเลขของกลุ่มวัยรุ่นเพิ่มจาก 53 เปอร์เซ็นต์เป็น 57 เปอร์เซ็นต์

ทีมวิจัยบอกว่า นิสัยการนั่งนานๆ มีสาเหตุส่วนใหญ่มาจากเวลาที่ใช้ไปกับคอมพิวเตอร์และสมาร์ทโฟน แม้บางเวลาจะใช้ไปกับการดูโทรทัศน์หรือวิดีโอ แต่ช่วงเวลานั่งที่เพิ่มขึ้นจะเป็นช่วงที่ใช้ไปกับโซเชียลมีเดียและโต้ตอบกับเพื่อนผ่านข้อความและวิดีโอแชทมากกว่า – ซึ่งนั่งทำกันเป็นส่วนใหญ่

สำหรับการศึกษานี้ ทีมวิจัยของ ดร.เฉาได้วิเคราะห์ผลจากผู้เข้าร่วม 51,000 คนในการสำรวจภาวะสุขภาพและโภชนาการระดับชาติโดยการตรวจร่างกาย (National Health and Nutrition Examination Survey) โดยบันทึกเวลาที่ใช้ไปกับการนั่งตามความแตกต่างตามเพศ เชื้อชาติ น้ำหนัก จำนวนครั้งการเคลื่อนไหวร่างกาย และพบว่านิสัยนั่งแช่จะสอดคล้องกันในระยะยาว

ตอนเด็กติดนั่งแช่อย่างไร โตมาก็ยังเป็นอย่างนั้น

ถึงออกกำลังกายเวลาเท่ากันก็ชดเชยไม่ได้

เมื่อไม่ได้ขยับร่างกายมากนัก โรคภัยไข้เจ็บก็ตามมาเป็นโขยง ตั้งแต่ความเสี่ยงต่อโรคหัวใจ เบาหวาน มะเร็ง และอีกหลายสาเหตุที่ทำให้เสียชีวิตก่อนวัยอันควร ซึ่งการใช้เวลากับเครื่องเล่นในยิมครึ่งชั่วโมงก็ไม่สามารถชดเชยเวลาที่คุณใช้ดูซีรีส์หรือเล่นเฟซบุ๊คครึ่งชั่วโมงได้

แต่ก็แน่ล่ะ…ยิ่งขยับร่างกายยิ่งลดความเสี่ยง แต่งานวิจัยชิ้นนี้ก็ได้แนะนำว่า การออกกำลังกายหรือขยับร่างกายจะได้ผลช่วยลดความเสี่ยงเหล่านั้นได้ก็ต่อเมื่อเป็นคนที่กระฉับกระเฉงอยู่แล้ว หรือเป็นกลุ่มคนที่เดินเร็วอย่างน้อย 10 ชั่วโมงต่อสัปดาห์หรือทำกิจกรรมที่ใช้แรงและเคลื่อนไหวพอๆ กัน

“แต่คนอเมริกันยังไม่เคลื่อนไหวร่างกายถึงระดับนั้นสักเท่าไหร่”

คนอเมริกันส่วนใหญ่จึงกำลังเสี่ยงตายอยู่กับนิสัยการนั่งของตัวเอง

แต่ก็มีสัญญาณเชิงบวกบางอย่าง โดยงานวิจัยเปิดเผยว่า จากปี 2001-2016 ช่วงเวลา 2 ชั่วโมงขึ้นไปที่บรรดาเด็กเล็กอายุระหว่าง 5 ถึง 11 ปีใช้ดูทีวีและวิดีโอลดลงเล็กน้อย โดยเฉพาะในกลุ่มเด็กผิวขาว บ่งบอกว่าพ่อแม่คอยกระตุ้นให้เด็กๆ มีกิจกรรมมากขึ้นและใช้เวลาบนโซฟาน้อยลง  

ข้อมูลเหล่านี้ยังชี้ให้เห็นประโยชน์โดยตรงต่อบางกลุ่มเป็นพิเศษ เช่น กลุ่มชายแอฟริกัน-อเมริกันทุกวัยที่มีน้ำหนักเกินและกลุ่มคนที่ไม่ได้เคลื่อนไหวร่างกายอย่างต่อเนื่อง พบว่าใช้เวลาดูโทรทัศน์และวิดีโอมากกว่ากลุ่มผู้หญิง ชาวอเมริกันผิวขาว คนที่มีค่าดัชนีมวลกายปกติ และกลุ่มคนที่ออกกำลังกายมากกว่า

“อาจดูเป็นปัญหาเล็กๆ แค่นิสัยการนั่ง แต่จริงๆ ผลการศึกษานี้กำลังเรียกร้องให้เกิดการเปลี่ยนแปลงตั้งแต่ระดับระบบ ไม่ว่าพวกเขาจะเกี่ยวข้องกับปัญหาสิ่งแวดล้อม การศึกษาที่โรงเรียน หรือสภาพแวดล้อมที่ไม่ได้กระตุ้นให้มีการเคลื่อนไหวร่างกาย แม้เหล่านี้จะเป็นคำถามที่ยาก แต่จากข้อมูลที่ได้มา มันถึงเวลาที่เราต้องมาร่วมกันคิดถึงสิ่งเหล่านี้แล้ว”

อย่างไรก็ตาม เธอบอกว่า “แต่คงต้องใช้เวลาอย่างน้อยหลายสิบปีกว่าจะแก้ปัญหานี้ได้”